Vatel, Nicot ve Mercator

Vatel

Önce Fououet’nin, daha sonra Prens de Condo’nin metrdotel (baş garson), 1671’de Chantilly’de (Fransa) öldü.

Mesleğine olağanüstü bir saygısı vardı. Talihsiz metrdotel Vatel İn acıklı sonunu. Önlü Fransız kadın edebiyatçısı Madam de Sövignö, bize şöyle anlatıyor: Eşi bulunmaz mükemmellikte bir metrdotel olan Vatel, Prens De Condi’nln Chantllly’dekl şatosunda Güneş-Kral Louls XIV ve maiyeti şerefine verilecek akşam yemeğini hazırlamakla görevlendirilmişti. Bu yemek, her bakımdan Güneş-Kral’a yaraşır, göz kamaştırıcı bir şölen olacaktı. Bütün hazırlıklarını tamamlayan Vatel, yemek listesinde yer alan balıkları da sipariş etmiş, ancak bunların taze taze yenilebllmesi İçin özel- bir ulakla, son anda canlı olarak gönderilmesini İstemişti. Ne var ki servis vakti gelip çatmış, ama taze balıklar henüz gelmemişti. Bu durumda ümitsizliğe kapılan ve şerefinin lekelendiğini kabul eden Vatel kılıcını gövdesine saplamak suretiyle hayatına son verdi.

Nicot

Jean Nicot de Villemain, Fransız diplomatı ve bilgini,  1530 yılma doğru Nîmes’de (Fransa) doğdu, 1600 yılına doğru öldü.

Portekiz büyükelçisi iken, Fransa’ya tütünü getirdi ve yayılmasına yol açtı. Fransa kraliçesi Catherine de Mödicis, devamlı baş ağrısı çekiyordu. Jean Nicot, iyileşmesi için ona, ispanya ve Portekiz’de çok kullanılan tütün tozundan gönderdi. Bu tütün tozundan bir parça burnuna çeken kraliçe, kendisini daha iyi hissettiğini söyledi. Tütün de bu şekilde Fransa’ya girmiş oldu. Tohumu ekilmeye, yaprakları tüttürülmeye başlandı. Başlangıçta İlâç olan tütün, kısa sürede, aşırı bir alışkanlık halini aldı. Bu bitkideki, çok sigara İçenlerin sağlığına zararlı olan maddeye, çabucak «nikotin» adı verildi. Dolayısıyla insanlara çoğu kere, kötü bir alışkanlık vermekte katkısı bulunan Nicot’nun İsmi sık sık anılmaktadır. Nicot, diplomat oluşunun yanında, aynı zamanda büyük bir bilgindi de. Ölümünden sonra (1606’da), Fransız dili hakkında bir eseri yayımlanmıştır.

Gerhard Kremer Mercator

Flaman coğrafyacısı ve matematikçisi, 1512’de Rupelmonde’da (Belçika) doğdu, 1594’te Duisburg’da (Almanya) öldü.

Gemicilerin yararlanabileceği ilk dünya haritasını yaptı. Dünyanın ve denizlerin yüzeyi aşağı yukarı küresel bir biçimde olduğu için bunları düz bir harita üzerinde doğru olarak göstermek ve bu harita üzerinde tutulacak yönü bulmak kolay bir iş değildi. Ünlü Yunan bilgini Ptolemaios, yüzyıllarca önce enlem ve boylam çizgilerini çizmişti. Bunu göz önüne alan Mercator, yaptığı dünya küresi üzerindeki belirli noktaların, ekvatora dayanan bir silindir üzerinde İzdüşümünü çıkarmayı tasarladı. Bu şekilde meridyenler düşey, paraleller ise yatay olmak üzere doğrusal çizgiler şeklinde ortaya çıkıyordu. Dünyanın İlk haritası 1569 yılında yapıldı. «Mercator’un iz düşüm sistemi» devrimizde hâlâ, birçok hava ve deniz yolları haritalarının çizilmesinde kullanılmaktadır.